Tokonoma Nis of uitsparing Bewonder de Bonsai

Een Tokonoma is een nis of uitsparing in de Japanse woonkamer. Meestal is een Tokonoma ongeveer 189 cm breed en 94,5 cm diep. Met aan de achterkant een 189 cm breed scherm, of muur. Om van de schoonheid van de leegte te genieten worden er vaak niet meer dan 2 of 3 voorwerpen in de Tokonoma geplaatst. Waaronder natuurlijk de Bonsai. Kijk en bewonder de Bonsai.

Een prachtig voorbeeld van een Tokonoma
Een prachtig voorbeeld van een Tokonoma

 Bewonder de Bonsai

De Bonsai is niet zomaar een Boom, hij wordt gezien als een levend symbool van het heelal, een verband tussen mens en natuur. In de oude Japanse boeken staat het verhaal van meneer Takie, die tot op hoge leeftijd nog een rimpelloos voorhoofd had. Hij straalde ook elke dag rust en vrede uit. Als je hem vroeg wat de oorzaak daarvan was vertelde hij altijd van zijn Tokonoma met de Bonsai die hij zijn hele leven gekoesterd en verzorgd had. De Bonsai verhinderde hem om erg oud te worden.  De Bonsai groeit ook binnen in de mens en schept een band met de eeuwigheid. Bewonder dus de Bonsai.


 

Tokonoma en Japanse Families

Sommige Japanse families in bezit van een Tokonoma bewaren in de Tokonama een sacraal voorwerp afkomstig van de naburige schrijn of van een een ander belangrijk schrijn. In deze huis-schrijn staan de gedenk tabletten van de voorouders opgesteld. Ook is de Tokonoma de plek om er een mooie Kakemono of rol schildering op te hangen of een mooie Bonsai Ikebana schikking (bloemstuk) neer te zetten.

Het is de droom van veel Japanners om een Tokonoma aan de gasten te kunnen tonen. Als er zitplaatsen zijn in de Japanse stijlkamer is de juiste etiquette om de meest belangrijke gast in de stoel met zijn of haar rug naar de tokonoma te laten plaatsnemen. Dit komt voort uit een gevoel van bescheidenheid. Het past niet om de inhoud van de Tokonoma aan de gast te laten zien. Dit wordt gezien als pronken.

Tokonoma en de Scroll

Aan de achterwand van de nis hangt een oprolbare prent, ook wel boekrolprent of scroll genoemd. De scroll is een belangrijk voorwerp in de tokonoma. De schildering op de scroll verwijst naar het seizoen of een landschap. De afbeelding op de scroll kan vervangen worden door kalligraferen van een paar wijze woorden. Op de verhoogde vloer van de nis staat een lage tafel met erop een kandelaar, een vaas, een bloemstuk of een bonsai. Tegenwoordig woorden bij verschillende bonsaiverenigingen in de tokonoma een mooie bonsai geplaatst. Een ereplaats dus.

Tokonoma en het Accent

Behalve de Scroll en Bonsai is er nog een accessoire aanwezig in de tokonoma. Dit kan een accentplant, kijksteen (suiseki) of een klein voorwerp zoals een beeldje. De afbeelding op de scroll en de aard van het accent verwijzen nog steeds naar het seizoen en de leefomgeving van de boom. De boom wordt niet in het midden van de tokonoma geplaatst, maar afhankelijk van de groeirichting iets uit het midden. Wijst de hoofdtak van de boom naar links, dan wordt de boom iets rechts van het midden neergezet; zo ontstaat links van de boom meer ruimte. De scroll wordt vervolgens aan de linkerkant van de achterwand opgehangen. De afbeelding op de prent moet hierbij wel naar de boom wijzen. Meestal wordt het accent zo geplaatst, dat deze een driehoek vormt met de bonsai en de scroll. Het inrichten van de Tokonoma is dus een hele kunst.